Chảo gang là một dụng cụ nấu nướng quen thuộc và được nhiều người yêu thích bởi độ bền cao, khả năng giữ nhiệt tốt và mang lại hương vị đặc trưng cho món ăn. Tuy nhiên, một trong những băn khoăn lớn nhất của người dùng là liệu chảo gang có bị gỉ không và làm thế nào để xử lý tình trạng này. Bài viết dưới đây Vũ Thích FAQ sẽ giải đáp chi tiết những thắc mắc này, giúp bạn sử dụng chảo gang hiệu quả và bền bỉ hơn.
Xem thêm => Bạc S99 có bị gỉ không Có bị đen không?
Đôi nét về gang
Gang là một hợp kim của sắt và carbon, với hàm lượng carbon thường lớn hơn 2%. Nhờ thành phần này, gang có độ cứng cao, khả năng chịu nhiệt tốt và giữ nhiệt cực lâu. Có hai loại gang phổ biến được sử dụng để làm chảo là gang trắng và gang xám. Chảo gang thường được làm từ gang xám vì nó dễ đúc hơn và ít bị nứt vỡ khi thay đổi nhiệt độ đột ngột.
Ưu điểm của chảo gang:
Độ bền cao: Chảo gang có thể sử dụng hàng chục năm, thậm chí truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác nếu được bảo quản đúng cách.
Giữ nhiệt tốt: Khả năng giữ nhiệt lâu giúp thức ăn chín đều, giữ ấm lâu hơn và tiết kiệm năng lượng.
Hương vị món ăn đặc trưng: Khi được “tôi dầu” đúng cách, chảo gang tạo ra một lớp chống dính tự nhiên, đồng thời giúp món ăn có hương vị thơm ngon đặc trưng mà các loại chảo khác khó có được.
Bổ sung sắt: Một lượng nhỏ sắt từ chảo có thể ngấm vào thức ăn, có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là những người thiếu sắt.
Bạn có biết => Hợp kim Titan có bị gỉ không? Cách phân biệt hợp kim Titan đơn giản nhất
Chảo gang có bị gỉ không? Nguyên nhân là gì?
Câu trả lời là CÓ, chảo gang hoàn toàn có thể bị gỉ. Mặc dù gang rất bền, nhưng thành phần chính của nó là sắt, và sắt khi tiếp xúc với oxy và độ ẩm sẽ dễ dàng bị oxy hóa, tạo thành rỉ sét (sắt oxit).
Nguyên nhân chính khiến chảo gang bị gỉ:
Không được tôi dầu (seasoning) đúng cách: Lớp tôi dầu là một lớp polyme hóa dầu mỏng, tạo thành hàng rào bảo vệ kim loại khỏi tiếp xúc trực tiếp với không khí và độ ẩm. Nếu lớp tôi dầu bị hỏng hoặc không được hình thành đúng cách, chảo sẽ rất dễ bị gỉ.
Tiếp xúc với nước hoặc độ ẩm trong thời gian dài: Để chảo ướt sau khi rửa hoặc không lau khô hoàn toàn là nguyên nhân hàng đầu gây gỉ sét.
Không sử dụng thường xuyên: Khi chảo gang không được sử dụng và bảo quản trong môi trường ẩm ướt, lớp tôi dầu có thể bị xuống cấp và chảo sẽ bị gỉ.
Rửa bằng xà phòng mạnh hoặc vật liệu cọ rửa thô ráp: Xà phòng có thể làm bong tróc lớp tôi dầu, khiến bề mặt gang trơ trụi và dễ bị gỉ. Vật liệu cọ rửa thô ráp cũng có thể làm trầy xước lớp bảo vệ này.
Nấu các món ăn có tính axit cao: Các món ăn như cà chua, giấm, chanh có thể phản ứng với lớp tôi dầu và làm suy yếu nó, dẫn đến gỉ sét.
Bảo quản sai cách: Cất giữ chảo ở nơi ẩm thấp, không thông thoáng.
Cách xử lý chảo gang bị gỉ sét hiệu quả nhất
Đừng lo lắng khi chảo gang của bạn bị gỉ sét, hầu hết các trường hợp đều có thể khắc phục được. Đây là các bước xử lý hiệu quả:
Bước 1: Loại bỏ gỉ sét
Có một vài phương pháp để loại bỏ gỉ sét tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ:
Gỉ sét nhẹ:
- Muối hạt và dầu ăn: Rắc một lượng lớn muối hạt vào chảo, thêm một chút dầu ăn. Dùng một miếng vải hoặc khăn giấy chà mạnh lên các vết gỉ sét. Muối sẽ hoạt động như một chất mài mòn nhẹ, giúp loại bỏ gỉ.
- Bàn chải lông cứng hoặc miếng cọ rửa kim loại: Dùng bàn chải hoặc miếng cọ rửa kim loại để chà mạnh lên các khu vực bị gỉ.
Gỉ sét nặng:
- Giấm trắng: Đổ giấm trắng vào chảo và ngâm trong khoảng 1-3 giờ. Giấm sẽ giúp hòa tan gỉ sét. Lưu ý: Không ngâm quá lâu (trên 3 giờ) vì giấm có thể làm hỏng chảo. Sau khi ngâm, dùng miếng cọ rửa chà sạch gỉ sét.
- Bột baking soda: Trộn baking soda với nước để tạo thành hỗn hợp sệt. Phết hỗn hợp này lên các vết gỉ và để trong vài giờ. Sau đó, dùng miếng cọ rửa chà sạch.
- Dụng cụ mài: Đối với những vết gỉ cực kỳ cứng đầu, bạn có thể cần dùng đến giấy nhám thô (khoảng 60-80 grit) hoặc máy mài cầm tay với đầu chà nhám. Hãy cẩn thận khi sử dụng phương pháp này để không làm hỏng bề mặt chảo.
Sau khi loại bỏ gỉ sét, rửa sạch chảo dưới vòi nước nóng và dùng bàn chải chà lại để đảm bảo không còn mảnh gỉ nào. Lau thật khô chảo ngay lập tức.
Bước 2: Tôi dầu (seasoning) lại chảo
Đây là bước quan trọng nhất để phục hồi và bảo vệ chảo gang sau khi đã loại bỏ gỉ sét.
- Lau khô hoàn toàn: Đặt chảo lên bếp ở nhiệt độ thấp hoặc vào lò nướng ở 100-150°C trong 10-15 phút để đảm bảo chảo khô ráo hoàn toàn và không còn giọt nước nào.
- Thoa dầu: Khi chảo còn ấm, dùng một miếng khăn giấy sạch hoặc vải cotton thấm một lượng nhỏ dầu thực vật có điểm khói cao (dầu hạt lanh, dầu hạt cải, dầu thực vật thông thường, mỡ heo…). Thoa đều một lớp dầu thật mỏng lên toàn bộ bề mặt chảo, cả mặt trong, mặt ngoài và tay cầm. Quan trọng là phải thoa thật mỏng, lớp dầu quá dày sẽ tạo thành lớp dính.
- Lau sạch dầu thừa: Dùng một miếng khăn giấy sạch khác lau thật kỹ để loại bỏ hết dầu thừa. Chảo phải trông gần như khô ráo, không bóng loáng dầu.
- Nướng chảo: Đặt chảo úp ngược vào lò nướng đã làm nóng sẵn ở nhiệt độ khoảng 230-260°C. Đặt một tấm giấy bạc hoặc khay nướng ở giá dưới để hứng dầu thừa có thể chảy ra. Nướng trong khoảng 1 giờ.
- Làm nguội: Tắt lò và để chảo nguội hoàn toàn trong lò.
- Lặp lại: Để có lớp tôi dầu bền chắc, bạn nên lặp lại quá trình thoa dầu và nướng này ít nhất 3-4 lần, hoặc nhiều hơn nếu chảo bị gỉ sét nặng. Mỗi lần tôi dầu sẽ tạo thêm một lớp bảo vệ.
Xem thêm => Vàng và bạc đeo chung có bị gì không? có sao không?
Khi mới mua chảo gang về nên làm gì?
Khi bạn vừa sắm một chiếc chảo gang mới, việc chuẩn bị ban đầu là cực kỳ quan trọng để đảm bảo chảo bền đẹp và chống dính tốt.
Kiểm tra tình trạng chảo: Một số chảo gang mới đã được nhà sản xuất tôi dầu sẵn (pre-seasoned), nhưng vẫn nên kiểm tra kỹ. Chảo đã tôi dầu thường có màu đen sẫm, hơi bóng.
Rửa sạch: Dù là chảo đã tôi dầu hay chưa, bạn vẫn nên rửa sạch chảo với nước ấm và một lượng nhỏ xà phòng nhẹ (chỉ lần đầu tiên này). Dùng bàn chải mềm hoặc miếng rửa bát để loại bỏ bụi bẩn, cặn bẩn trong quá trình sản xuất. Rửa sạch và lau khô ngay lập tức.
Tôi dầu lần đầu (nếu chảo chưa tôi dầu): Nếu chảo của bạn là loại gang thô chưa được tôi dầu, hãy thực hiện quy trình tôi dầu như đã mô tả ở trên (Bước 2 của phần xử lý gỉ sét). Lặp lại 3-5 lần để tạo lớp chống dính ban đầu.
Tôi dầu bổ sung (ngay cả khi chảo đã tôi dầu sẵn): Ngay cả chảo đã tôi dầu sẵn, việc tôi dầu thêm 1-2 lớp trước khi sử dụng lần đầu cũng rất được khuyến khích. Điều này sẽ củng cố lớp chống dính và bảo vệ chảo tốt hơn.
Sử dụng dầu mỡ khi nấu: Trong những lần nấu đầu tiên, hãy sử dụng nhiều dầu hoặc mỡ hơn bình thường. Điều này giúp lớp tôi dầu tiếp tục được củng cố và ngăn ngừa thức ăn dính chảo.
Tránh nấu các món axit cao: Trong vài tuần đầu sử dụng, hạn chế nấu các món ăn có tính axit cao (như cà chua, chanh, giấm) vì chúng có thể làm hỏng lớp tôi dầu non trẻ.
Bằng cách hiểu rõ về chảo gang, nguyên nhân gây gỉ sét và cách xử lý cũng như bảo quản đúng cách, bạn có thể biến chiếc chảo gang của mình thành một trợ thủ đắc lực trong bếp, đồng hành cùng bạn qua nhiều năm tháng.
