Sơ chế hải sản, đặc biệt là tôm, là công việc quen thuộc trong nhiều gian bếp. Tuy nhiên, một tai nạn nhỏ như bị gai tôm đâm vào tay có thể gây ra cảm giác nhói đau, sưng tấy và khiến nhiều người lo lắng. Vậy thực chất bị tôm đâm vào tay sưng có sao không và cần xử lý như thế nào cho đúng cách?
Bài viết này Vũ Thích FAQ sẽ cung cấp thông tin chi tiết để bạn hiểu rõ nguyên nhân, đánh giá mức độ nguy hiểm và biết cách sơ cứu hiệu quả, phòng tránh những biến chứng không đáng có.
Bạn có biết => Cách xử lý chanh muối bị mốc? có nên dùng tiếp không?
Nguyên nhân tôm đâm vào tay
Tôm có cấu tạo vỏ cứng và các bộ phận sắc nhọn để tự vệ trong môi trường tự nhiên. Đây chính là “thủ phạm” gây ra các vết thương khi chúng ta tiếp xúc không cẩn thận. Các bộ phận chính có thể đâm vào tay bao gồm:
- Chủy (gai nhọn trên đầu tôm): Đây là phần sắc và cứng nhất, thường là nguyên nhân chính gây ra các vết đâm sâu và đau.
- Gai nhọn ở đuôi tôm: Phần đuôi tôm cũng có các gai nhỏ nhưng sắc, có thể dễ dàng đâm vào da khi cầm nắm.
- Chân và càng tôm: Mặc dù ít sắc hơn nhưng các cạnh cứng của chân và càng vẫn có thể gây trầy xước hoặc đâm vào tay.
- Tai nạn này thường xảy ra trong quá trình: sơ chế, rửa tôm, bóc vỏ hoặc thậm chí khi lựa chọn tôm ở chợ.
Bị tôm đâm vào tay sưng có sao không?
Câu trả lời là vừa có, vừa không, tùy thuộc vào cách bạn xử lý và cơ địa mỗi người.
Trong hầu hết các trường hợp, bị tôm đâm vào tay chỉ là một vết thương nhỏ, gây sưng nhẹ và đau nhói tạm thời. Sưng là phản ứng viêm tự nhiên của cơ thể để bảo vệ và chữa lành vết thương. Tuy nhiên, bạn không nên chủ quan vì luôn tiềm ẩn những rủi ro sau:
Nguy cơ nhiễm trùng (Phổ biến nhất hay gặp):
- Trên gai tôm và trong môi trường nước (nước mặn, nước lợ) chứa rất nhiều vi khuẩn. Khi gai tôm đâm vào da, nó sẽ tạo ra một “cửa ngõ” để vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể.
- Dấu hiệu nhiễm trùng: Vết thương sưng to hơn bình thường, nóng, đỏ, đau nhức dai dẳng, có thể chảy mủ, thậm chí gây sốt.
Dị vật sót lại sâu bên trong da, thịt:
- Đầu gai tôm rất giòn và có thể bị gãy, mắc kẹt lại dưới da. Dị vật này nếu không được lấy ra sẽ gây viêm, sưng tấy kéo dài và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Phản ứng dị ứng:
- Một số người có cơ địa dị ứng với protein trong thịt hoặc vỏ tôm. Khi bị đâm, cơ thể có thể phản ứng mạnh hơn, gây sưng to, ngứa ngáy dữ dội.
Nguy cơ uốn ván (Hiếm gặp nhưng nguy hiểm):
- Bất kỳ vết thương hở nào do vật sắc nhọn gây ra đều có nguy cơ nhiễm vi khuẩn uốn ván (Clostridium tetani), đặc biệt nếu vết thương sâu và bị dính bẩn.
- Bản thân vết đâm của tôm không quá nguy hiểm, nhưng biến chứng nhiễm trùng mới là vấn đề đáng lo ngại nhất. Thế nên đừng chủ quan và hãy cẩn trọng và lưu ý đặc biệt là với trẻ em tự bóc vỏ tôm, hay thích bắt tôm sống ở các hồ hải sản.
Xem thêm => Giảm cân nên ăn ngô nếp hay ngô ngọt? loại nào tốt hơn?
Hướng dẫn cách xử lý khi bị tôm đâm vào tay làm sưng tấy hiệu quả
Khi không may bị tôm đâm, hãy bình tĩnh thực hiện các bước sơ cứu sau đây để giảm thiểu rủi ro và giúp vết thương nhanh lành.
Bước 1: Nhanh chóng rửa sạch vết thương
- Ngay lập tức đưa tay dưới vòi nước sạch đang chảy trong vài phút để loại bỏ bớt máu, chất bẩn và vi khuẩn trên bề mặt.
- Dùng xà phòng (ưu tiên loại diệt khuẩn) để rửa nhẹ nhàng xung quanh vết thương. Tránh chà xát quá mạnh sẽ gây tổn thương thêm.
Bước 2: Kiểm tra và lấy dị vật (nếu có)
- Quan sát kỹ vết thương xem có mảnh gai nào của tôm bị gãy và kẹt lại bên trong không.
- Nếu có, hãy sử dụng một chiếc nhíp đã được khử trùng bằng cồn y tế để gắp ra một cách cẩn thận.
Lưu ý: Nếu dị vật nằm quá sâu hoặc bạn không thể lấy ra được, đừng cố gắng đào bới. Hãy đến cơ sở y tế gần nhất để được xử lý đúng cách.
Bước 3: Sát trùng vết thương
- Sau khi rửa sạch và lấy dị vật, hãy dùng dung dịch sát trùng như Povidone-iodine (cồn i-ốt) hoặc nước muối sinh lý (Natri Clorid 0.9%) để lau lại vết thương. Bước này rất quan trọng để tiêu diệt vi khuẩn còn sót lại.
Bước 4: Giảm sưng và đau
- Chườm lạnh: Dùng một túi đá hoặc khăn lạnh chườm lên vùng bị sưng trong khoảng 15-20 phút. Hơi lạnh sẽ giúp co mạch máu, giảm sưng và làm dịu cơn đau. Lặp lại vài lần trong ngày đầu tiên.
- Kê cao tay: Nếu có thể, hãy kê tay bị thương cao hơn tim để giúp máu lưu thông tốt hơn và giảm sưng tấy.
Bước 5: Băng bó nhẹ nhàng
- Sử dụng băng gạc y tế vô trùng để che vết thương lại. Việc này giúp bảo vệ vết thương khỏi bụi bẩn và vi khuẩn từ môi trường bên ngoài.
- Thay băng mỗi ngày hoặc khi băng bị ướt, bẩn.
Bước 6: Theo dõi các dấu hiệu nhiễm trùng
Đây là bước quan trọng nhất. Trong vài ngày tiếp theo, hãy luôn để ý vết thương. Đến gặp bác sĩ ngay lập tức nếu bạn thấy bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:
- Vết sưng không giảm mà ngày càng lan rộng.
- Vùng da xung quanh đỏ, nóng ran.
- Đau nhức dữ dội và liên tục.
- Vết thương chảy mủ vàng hoặc xanh.
- Bạn bị sốt, cảm thấy mệt mỏi, nổi hạch.
Nấu tôm ngon nè => Bầu với bí đao nấu chung được không? Gợi ý 3 món ngon bất bại
Lưu ý quan trọng khi bị tôm đâm vào tay
Tuyệt đối không chủ quan: Dù vết thương rất nhỏ, cũng không nên bỏ qua các bước làm sạch và sát trùng cơ bản.
Không nặn, bóp vết thương: Hành động này có thể đẩy vi khuẩn vào sâu hơn và làm tổn thương các mô xung quanh, khiến tình trạng tệ hơn.
Không tự ý đắp các loại lá cây, thuốc dân gian: Các phương pháp chưa được kiểm chứng khoa học có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và gây khó khăn cho việc điều trị sau này.
Tiêm phòng uốn ván: Nếu vết đâm sâu, bẩn và bạn chưa tiêm phòng uốn ván trong vòng 5 năm qua, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc tiêm ngừa.
Phòng ngừa là trên hết: Hãy đeo găng tay bảo hộ (loại dày) khi sơ chế tôm và các loại hải sản có vỏ sắc nhọn khác để bảo vệ đôi tay của bạn.
Tóm lại, bị tôm đâm vào tay sưng là một tai nạn phổ biến và thường không nguy hiểm nếu được xử lý đúng cách ngay từ đầu. Chìa khóa quan trọng nhất là làm sạch, sát trùng và theo dõi vết thương cẩn thận để phòng ngừa nguy cơ nhiễm trùng. Đừng ngần ngại tìm đến sự trợ giúp y tế nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.
